در این مطلب شان ژو و دایسوکه میناکاتا، محققین فناوری‌های پاک از میشیگان توضیح می‌دهند که چگونه تغییرات در سطح خانوار می‌تواند سیستم مصرف آب پایدارتری ایجاد کند.
جامعه بشری به طور سنتی مسیر توسعه اقتصاد را به شکل خطی پیش میگیرد که طی آن مواد خام، محصولات و ضایعات از یکدیگر متمایز می‌شوند. طرح گام به گام «برداشت، ساخت و از بین بردن» در نهایت منجر به مشکلات مهمی برای جامعه انسانی وابسته به سیاره‌ای شده که منابع محدودی دارد. نمونه‌های بارز مشکل هدر دادن مواد با ارزش را می‌توان در آلودگی محیطزیست و انتشار گازهای گلخانه‌ای مشاهده کرد. با این وجود «برداشت، ساخت و از بین بردن» فرهنگ مصرف متمرکز بر مالکیت کالاها را تشویق می‌کند، درحالی که می‌توان روی ارزش‌های استفاده از هر ماده یا ارزش‌هایی که به واسطه برطرف کردن نیازهای انسانی برآورده میشود پرداخت. آگاهی روزافزونی که در میان سیاست گذاران، حامیان محیط زیست و جامعه پژوهشی به وجود آماده باعث میشود که روش فعلی توسعه خطی اقتصاد به بهای سلامت و بهره وری اکوسیستم ها اتفاق می‌افتد متوقف شده یا حداقل با سرعت کمتری پیش برود.
محققان، سیاستگذاران و فعالان به ضرورت اهمیت دادن به اقتصاد دورانی اشاره کرده‌اند که استفاده بهینه از مواد خام و منابع را به حداکثر می‌رساند، ارزش اقتصادی بازیافت را به حداکثر می‌رساند و آسیب‌های زیست‌محیطی را کمتر از میزان فعلی خواهد کرد. اقتصاد دورانی در زمینه مصرف آب نیز بر این ایده استوار است که تمام آب موجود در کره زمین از یک منبع است و نمی‌توان پس از مصرف آن را محصولی زائد دانست. اما، برای اجرایی کردن این تفکر نیاز به تغییراتی در سطح اجتماعی و خانگی برای ایجاد سیستم‌های مصرف آب پایدارتر ضروری به نظر می‌رسد.
بحران آب در ایالات‌متحده
ایالات متحده با مشکلات شدید آب مواجه است. از یک سو بسیاری از انجمن‌ها در سراسر این کشور با چالش‌هایی در رابطه با زیرساخت‌های قدیمی تصفیه و تحویل آب دسته و پنجه نرم می‌کنند و از سوی دیگر باید به مسائل جامع‌تری همچون جمعیت رو به رشد و دسترسی به منابع آب با کیفیت یاد کرد. انتظار می‌رود چهل ایالت در چند دهه آینده مشکل کمبود آب داشته باشند که البته ارتباطی با خشکسالی ندارد. میلیون‌ها نفر از ساکنان ایالات متحده تحت تأثیر نبود آب سالم و لوله‌کشی خواهند بود.
از سوی دیگر، ایالات متحده یکی از بالاترین سرانه‌های مصرف آب در جهان را دارد. یک خانوار آمریکایی به طور متوسط حدود 552 گالن «۲۰۹۰ لیتر» آب در روز مصرف می‌کند، در حالی که این رقم برای خانواده متوسط آفریقایی در حدود 5 گالن «۱۹ لیتر» آب است.
اقتصاد دورانی فرصتی برای به دست آوردن ارزش بالقوه کامل از آب ارائه می‌کند. با این وجود بحث‌های سیستماتیک کاهش مصرف، استفاده مجدد (با کاربری جدید) و بازیافت آب در بخش‌ها و سطوح مختلف اقتصادی به تازگی مطرح شده است.
اقتصاد دورانی آبی چیست؟
اقتصاد دورانی آب را می‌توان از طریق کاهش مصرف، استفاده مجدد غیر‌آشامیدنی/آشامیدنی و بازیافت پساب «آب خاکستری» و فاضلاب، بازیابی مواد مغذی از آب شرب مصرف شده در مصارف بهداشتی «آب سیاه» و همچنین بازیافت مواد به جهت استفاده در مقاوم‌سازی و بازسازی مصالح خانگی تحقق بخشید. اقتصاد دورانی در حوزه مصرف آب این پتانسیل را دارد که رویکردی تحول آفرین برای ارائه خدمات تامین آب و بهداشت پایدار، کارآمد و عادلانه ارائه کند.
و در حالی که ایجاد اقتصاد دورانی برای آب نیازمند رویکردهای دولتی و ملی براساس سیاست‌گذاری‌‌های متفکرانه است، تصمیمات اتخاذ شده در سطح خانوار نیز باید ریشه‌ای و با هدف تغییرات در سطوح مختلف اجتماعی باشد.
ارتباط آلایندگی‌های کربنی و ظرفیت عرضه آب
تجزیه و تحلیل‌ها به دو یافته اصلی منجر میشود اولاً، استفاده 100% از برق مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر و حذف استفاده از گاز طبیعی برای تامین انرژی واحدهای خانگی منجر به بزرگترین میزان کاهش انتشار کربن در خانوارها میشود. مورد دوم که به موضوع ما مرتبط‌تر است، بحث تنوع در تامین منابع مصرف آب خانگی است که همچون منابع انرژی نمی‌توان با آن برخورد کرد. بیشترین پتانسیل صرفه‌جویی در مصرف آب در آبیاری مزارع می‌توان انجام داد که با ترکیبی از تکنیک‌های آبیاری صرفه‌جو محور در مصرف آب و استفاده مجدد و بازیافت آب خاکستری، می‌توان حجم 119 متر مکعب سالانه آمریکا را به چهار متر مکعب کاهش داد. ارتقای بهره‌وری ابزارها هم می‌تواند مصرف آب را چیزی در حدود 146 تا 228 متر مکعب در سال کاهش دهد. پتانسیل صرفه‌جویی در مصرف آب با استفاده از بازیافت آب خاکستری نیز به تنهایی بین 20 تا 70 متر مکعب محاسبه شده است.
نتایج این تحقیقات مشخص کرده که چند استراتژی محدود می‌توان به کار بست تا صرفه‌جویی در مصرف انرژی و آب رخ دهد و اثرات زیست‌محیطی را با درنظر گرفتن صرفه اقتصادی درنظر داشت:
- شیرهای آب و سردوش با جریان ضعیف و سرویس‌های توالتی که براساس فناوری‌های جدید با کاهش مصرف آب همراه هستند را می‌توان به عنوان گزینه‌هایی کم هزینه یاد کرد که هم برای صرفه‌جویی در مصرف آب و هم کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌توان به کار بست.
- خانوارها با سرمایه‌گذاری روی تهیه روشنایی با فناوری LED و لوازم الکترونیکی، حتی ماشین‌های ظرفشویی بسیار کارآمد یا آبگرمکن‌هایی که با هدف بهینه‌سازی مصرف آب، برق و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای طراحی شده‌اند را در رسیدن به این اهداف یاری می‌کند.
- برای دستیابی به سطح مطلوبی از کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای با مقرون به صرفه‌ترین روش، خانوارها می‌توانند به جای استفاده از ماشین ظرفشویی یا ماشین لباسشویی، شستن ظروف و لباس‌ها را با دست انجام دهند و یا این عملیات را به صورت ترکیبی با خنک کننده‌های فضای باز انجام دهند که راندمان متوسطی دارند اما در ذخیره‌سازی و کاهش مصرف گاز مصرف شده در آبگرمکن به شدت موثر هستند.
در نهایت نیز می‌توان به فضاهای کوره‌ای شکل گرمکن با کویل برقی در زیر سطوح عبوری اشاره کرد که روش کارآمدی به حساب می‌آیند؛ اگرچه کارایی حرارتی زیادی ندارند، اما می‌تواند به کاهش قابل توجه هزینه‌ها در گرمایش و حتی دستیابی به صرفه‌جویی بهینه و بی‌دردسر آب کمک کند. در استفاده کردن از این ظرفیت‌ها به طور قطع قانون‌گذار نیز موثر است و با درنظر گرفتن توان برنامه‌های حمایتی و پرداخت یارانه‌ها براساس برنامه‌هایی که در راستای اهداف بین‌المللی مصوب میشود، می‌توان رایج شدن این کاربردها را انتظار داشت.
