هر سامانه ارتباطی مدرنی جهت انتقال پیام نیاز به نیروی جهت تامین توان مورد نیاز برای رسیدن پیام به مقصد دارد و حتی در مقصد نیز برای دریافت پیام، تحلیل و پردازش جهت آماده‌سازی ارائه به مخاطب نیز نیاز به نیروی که ترجیحا از برق باشد وجود دارد. باتوجه به اینکه بسیاری از سامانههای ارتباطی به صورت سیار فعالیت می‌کنند، لازم است که سیستم آنها از منبع تغذیه‌‌ای توان خود را تامین کند که به عنوان یک ذخیره‌ساز انرژی عمل می‌کند. در مجموع می‌توان تجهیزات ارتباطی را براساس نیاز آنها به ذخیره‌سازها به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرد. تجهیزات ارتباطی قابل حمل و سیار عموما از بسته‌های باتری قابل شارژ استفاده می‌کند ولی فناوری استفاده شده برای شارژ و ذخیره‌سازی در آنها متفاوت است. به طور کلی می‌توان براساس همین فناوري‌های می‌توان تجهیزات مخابراتی را به این شکل دسته‌بندی کرد:
• رادیوهای سیار
• تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی
• سیستم‌های ماهواره‌ای
• هدست‌ها
• سیستم‌های نظارت بر امنیت فضای داخلی
• دوربین‌های فروسرخ
• تجهیزات ارتباطی نظامی
• تجهیزات رهگیری نظامی
• دستگاه‌های ردیابی موقعیت
• و بسیاری موارد دیگر
از رادیوهای دو طرفه گرفته تا تجهیزات پیشرفته ارتباطات ماهواره‌ای، در حال حاضر باتری‌های لیتیوم یونی توانسته‌اند کارایی بالای خود را به نمایش بگذارند، اما در برخی از موارد هم استفاده از باتری‌های سربی کماکان رایج است. اما نکته مهم درباره این باتری‌ها در اینجاست که صنعت ارتباطات به غیر از بسته‌های استاندارد باتری‌ها، اقدام به سفارش‌گذاری برای باتری‌هایی با ابعاد و ظرفیت متفاوت می‌کنند.
کیفیت باتری‌های ارتباطی
در میان شرکت‌های تولیدکننده ذخیره‌ساز برای تجهیزات ارتباطی شرکت‌های زیادی را نمی‌توان به عنوان تامین کننده برشمارد. اما به طور کلی بخش عمده‌ای از این شرکت‌ها را می‌توان پیمانکاران و شرکت‌های مرتبط با صنایع نظامی دانست. به همین خاطر، اینکه شاهد هستیم در ایران هم بزرگترین تولید کننده باتری تجهیزات ارتباطی، با صنایع نظامی در ارتباط است، جای تعجبی ندارد.
المان‌های مورد نیاز برای تولید باتری سامانههای ارتباطی
به واسطه شرایط کاری که تجهیزات ارتباطی با آن مواجه هستند، لازم است که برخی از مشخصات در باتری این وسایل به عنوان حداقل‌های فنی رعایت شود. از جمله این موارد می‌توان به:
• طول عمر بالا
• نوسان پایین در زمان کارکرد
• ظرفیت متناسب با جریان دستگاه ارتباطی
• امکان جابه‌جایی در برخی از وسایل
• نگه داشتن وسیله ارتباطی در شرایط آماده به کار در مدت زمان طولانی
• بسته‌بندی مطمئن و ساده جهت سهولت در تعویض
به خاطر وجود چنین مواردی تولیدکنندگان تلاش می‌کنند ضمن رعایت استانداردهای بین‌المللی تولید باتری، تست‌های اختصاصی را براساس هر سفارش اجرایی کنند. در واقع به خاطر شرایط سخت نظامی، تولیدکنندگان ذخیره‌ساز وسایل ارتباطی در برخی از موارد سخت‌ترین تست‌ها را نسبت به سایر انواع باتری روی این محصولات اجرا می‌کنند تا از قابلیت کاربردی بودن این باتری‌ها اطمینان حاصل کنند.
برخی از باتری‌های نظامی ایران
به غیر از سامانه‌هایی که برای ارتباط بین نیروهای انسانی نظامی مورد استفاده قرار میگیرد، در برخی از مهمات نظامی نیز برای ارتباط با مرکز تا لحظه برخورد و افزایش دقت در برخورد از ذخیره‌سازهایی استفاده می‌شود که باید مشخصات خاص خود را داشته باشند.
باتری سامانههای ارتباطی موشک‌ها
باوجود اینکه پیشنهاد اصلی برای بسیاری از کاربردها در صنایع مختلف استفاده از باتری‌های لیتیومی در سیستم‌های مخابراتی است، اما در مورد سیستم‌های موشکی ابتدایی که قرار است هزینه‌های تولید و مصرف پایینی داشته باشند، استفاده از فناوری‌های قدیمی به صرفه‌تر است. به همین خاطر در برخی از موارد به دلیل اینکه قرار است این مهمات در نهایت پس از انفجار نابود شوند، از باتری‌های سربی سیکل عمیق استفاده می‌کنند. این نوع از باتری‌ها باوجود طول عمر بالا هزینه ساخت کمتری دارند و البته وزن آنها نیز نسبت به باتری‌های جدیدتر لیتیومی و نیکلی بیشتر است. جالب اینجاست که حتی در نسل‌های قدیمی بسیاری از تجهیزات فضانوردی نیز به دلیل محدودیت فناوری در آن زمان، از باتری‌های سربی سیکل عمیق استفاده میشد. البته در این باتری‌ها الکترولیت به شکلی طراحی شده بود که با فضای خلا سازگار باشند.
باتری سامانه ارتباطی اژدرها
به غیر از باتری سیکل عمیق تجهیزات نیروی دریایی و زیردریایی‌ها، اژدرهای مورد استفاده در این تجهیزات به عنوان سلاح اصلی زیردریایی‌ها نیز برای تامین نیروی الکترونیک سامانه پیشرانه خود از باتری‌های سرب اسیدی VRLA یا باتری سربی-اسیدی مجهز به شیر تنظیم الکترولیت هستند. صنایع دفاعی ایران موفق شده با طراحی باتری‌های سری M-1 با فناوری VRLA که جریانی با توان یک هزار آمپر را تولید می‌کند را برای اژدرهای ساخت داخل آماده کرده است.
باتری بی‌سیم دستی M1
برای تامین توان مورد نیاز بی‌سیم‌هایی که در داخل کشور طراحی شده‌اند لازم بود که محل ذخیره‌سازی انرژی و خود باتری‌های آنها نیز به صورت داخلی طراحی شود. به همین ترتیب باتری که برای بی‌سیم دستی فدک برای پشتیبانی از ۲ باند مجزا درنظر گرفته شد نیز توسط وزارت دفاع تامین شد. این باتری‌ها براساس اعلام نیروی زمینی ارتش امکان خدمات‌دهنی نزدیک به ۱۰ ساعت برای ارتباطی پایدار و یکسره را دارند که رقم قابل توجهی به حساب می‌آید. باتری‌های سری M1 درنظر گرفته شده برای بی‌سیم فدک پایداری فرکانسی و پوشش آنتن‌دهی ۳۶۰ درجی را برای این دستگاه ارتباطی برقرار می‌کند.
تاثیر استفاده از باتری‌های نسل جدید در صنایع نظامی
از ابتدای وارد شدن تجهیزات الکترونیکی نیاز به ذخیره‌سازها نیز در صنایع نظامی آغاز شد، اما تا همین چند دهه پیش از باتری‌هایی در صنایع نظامی استفاده میشد که بسیار سنگین و حتی غیرقابل شارژ مجدد بودند و در صورت اتمام یک چرخه عمر امکان شارژ مجدد آنها وجود نداشت و فقط امکان بازیافت آنها وجود داشت. این موضوع باعث افزایش هزینه‌های نگهداری از این سامانه‌ها نیز میشد. در نسل بعدی باتری‌های نظامی برای امکان فراهم شدن قابلیت شارژ مجدد از باتری‌های نیکل کادمیم استفاده میشد، اما کماکان وزن این باتری‌ها باعث کاهش توان عملیاتی تجهیزات میشد و همچنین این نوع باتری در محیط سرما و گرمای نامتعارف (که احتمال برخورد نیروهای نظامی با این شرایط زیادی است) وجود داشت. در نهایت فناوری لیتیومی وارد صنایع نظامی شد که برای افزایش مانورپذیری و توان پیمایشی بسیاری از نیروها در ابتدا مورد استفاده قرار گرفت. نمونه بارز این باتری‌ها را می‌توان در مدل «BB2590» آمریکایی مشاهده کرد که در بی‌سیم‌های تاکتیکی و گشت‌های سبک پیاده مورد استفاده قرار می‌گرفت. پژوهش درباره داخلی‌سازی باتری‌ها از سال‌های میانی دهه ۱۳۷۰ همزمان با خرید ۳ فروند زیردریایی تیپ کیلو از روسیه و به منظور داخلی‌سازی روند نگهداری از این تجهیزات آغاز شد. در حال حاضر با طراحی باتری‌هایی همچون مدل «PP2240» که همچون نمونه آمریکایی قابل شارژ است و برای دوش پرتاپ سهند مورد استفاده قرار میگیرد.
